پاسپورت یا گذرنامه برگه ای معتبر برای شناسایی در کشورهای خارجی است و از اصلیترین مدارک شناسایی است که باید در هنگام سفرهای خارجی به همراه داشت. با این وجود پاسپورت هایی وجود دارند که از این قاعده مستثنی اند و به منظور اهداف دیگری صادر می شوند. در این مقاله برخی از عجیبترین و در عین حال کمیابترین پاسپورت های جهان را بررسی خواهیم نمود.

گذرنامه های مختلف جهان

امروزه بیش از ۵۰ درصد ساکنین کشورهای غربی پاسپورت دارند و استفاده از این برگه معتبر در بین آن ها چنان رایج شده که نه تنها در سفر که برخی آن را در کشور خود نیز به عنوان جایگزینی برای شناسنامه یا کارت شناسایی مورد استفاده قرار می دهند. در این میان کشورهای ژاپن و آلمان دارای معتبرترین پاسپورت های جهان هستند. سوالی که اکنون پیش می آید این است که تکلیف پاسپورت پناهندگان چه می شود، یا اینکه افرادی که تبعه هیچ کشوری نیستند از کجا پاسپورت دریافت می کنند. یا یک سوال پر تکرارتر، پاسپورت اعضای خانواده سلطنتی به چه شکلی است؟ در ادامه به تک تک این سوالات پاسخ خواهیم داد.

گذرنامه های بی اعتبار جهان

در دنیا کشورهایی وجود دارند که پاسپورتشان توسط همه یا برخی از کشورهای دیگر به رسمیت شناخته نمی شود. مشهورترین این پاسپورت ها عبارتند از پاسپورت اسرائیل و گذرنامه کره شمالی. کشور سومالی لند یکی دیگر از کشورهای دارای گذرنامه بی اعتبار می باشد. این کشور ناشناخته و کوچک واقع در شمال سومالی که در سال ۱۹۹۱ از سومالی اعلام استقلال نموده و تفکیک شده توسط هیچ کشوری در سراسر جهان به رسمیت شناخته نمی شود. این امر سبب شده پاسپورت سومالی لند یکی از بی اعتبارترین پاسپورت های جهان باشد.

به عنوان مثالی از سایر کشورهای ناشناخته که گذرنامه هایی با حداقل میزان اعتبار دارند می توان به کشورهای ترانسنیستریا، اوستیای جنوبی و آبخازیا اشاره کرد. همچنین کشورهایی چون روسیه، ونزوئلا، نائورو، نیکاراگوئه و سوریه نیز از جمله کشورهایی هستند که با وجودی که در جهان به رسمیت شناخته می شوند، گذرنامه هایشان اعتبار چندانی ندارند.

قلمرو پادشاهی سیلند و پادشاهی نیو اوتپیا دو کشور کوچک دیگر هستند که به هیچ وجه در هیچ کجای دنیا به رسمیت شناخته نشده اند. در واقع وجود این کشورها در روی نقشه بیشتر به عنوان یک شوخی تلقی می شود تا یک واقعیت جغرافیایی سیاسی با این وجود این دو کشور برای اتباع خود پاسپورت صادر می کنند. پاسپورتی که بهتر است به عنوان دفترچه یادداشت مورد استفاده قرار بگیرد تا اوراق معتبر. چرا که فاقد هر گونه ارزش و اعتبار است.

پاسپورت های سلطنتی:

تمام اعضای خانواده های سلطنتی و حتی دیپلمات ها برای خروج از کشورشان نیاز به پاسپورت دارند. گذرنامه این افراد با شهروندان عادی کشور متفاوت است. به عنوان مثال سفیران بریتانیایی که حامل پیام های سری سلطنتی یا اسناد مهم هستند پاسپورت های ویژه ای دریافت می کنند. این گذرنامه ها جز منحصر بفردترین اسنادی است که یک شهروند بریتانیایی می تواند دریافت کند تحت عنوان گذرنامه پیام رسانان پادشاهی بریتانیا نامگذاری می شوند.

اعضای خانواده سلطنتی نظیر پرنس ویلیام و پرنس هری از نوع دیگری گذرنامه تحت عنوان گذرنامه دیپلماتیک استفاده می کنند.

کم تعدادتریت گذرنامه جهان:

در میان تمام انواع گذرنامه هایی که قید شد نوع دیگری گذرنامه وجود دارد که به تعداد بسیار محدودی برای افراد بسیار ویژه صادر شده است. مالتا یک فرقه کاتولیک و فاقد قلمروی رسمی است که روابط دیپلماتیک مستحکمی با ۱۱۲ کشور در سراسر دنیا دارد و دارای نادرترین و منحصر بفردترین گذرنامه جهان می باشد. گذرنامه ای که تحت عنوان نظام مستقل مالت (SMOM) صادر می شود. این نظام مستقل با وجود داشتن بیش از ۱۰۰ هزار داوطلب و ۵۰ هزار کارمند تنها ۵۰۰ عدد پاسپورت معتبر در وین اتریش صادر کرده است. افراد دارای این گذرنامه گاه هیچ رفت و آمدی به کشور مالت ندارند و در سراسر جهان پراکنده هستند.

تنها افراد عالی رتبه در نظام مالتا می توانند صاحب یکی از این گذرنامه ها شوند که آن هم گاهی سالیان سال به طول می انجامد.

گذرنامه سازمان ملل

در سال ۱۹۴۶ سازمان ملل برای تسهیل بروکراسی و رفت و آمد، این نوع گذرنامه را برای مناطق خاصی صادر کرد.